historia, 1920
Bitwa nad Niemnem - druga wielka bitwa wojny rosyjsko - polskiej w 1920 roku zakończona rozbiciem bolszewickich armii.
Bitwa nad Niemnem trwała od 20 do 26 września (niektóre źródła podają, że do 28 września) 1920. Był to drugi wielki sukces militarny Polski po „Cudzie nad Wisłą” w trakcie wojny polsko-bolszewickiej. Zwycięstwo wojsk polskich w Bitwie Warszawskiej w sierpniu 1920 zadało strategiczny cios Armii Czerwonej i pozwoliło przejąć inicjatywę stronie polskiej. Nie zakończyło jednak wojny ani nie przesądziło o jej wyniku. W polskiej historiografii najbardziej utrwaloną nazwą bitwy jest bitwa niemeńska. Sprzeciwia się jej prof. Lech Wyszczelski, który zamiast nich proponuje określenie operacja niemeńska. Jak podkreśla, było to w istocie wiele osobnych bitew o wymiarze taktycznym i etap działań pościgowych.
Po klęsce pod Warszawą, dowódca bolszewickiego Frontu Zachodniego Michaił Tuchaczewski wycofał swoje wojska na linię rzek Niemna, Szczary i Świsłoczy. Zameldował Leninowi, że klęska pod stolicą Polski nie przesądza o przegranej wojnie. Tuchaczewski nie zdawał sobie sprawy z tego, jak bardzo zmieniła się sytuacja. Był przekonany o zwycięstwie, bowiem jego zdaniem Polacy w kontrofensywę włożyli całą energię wyczerpując swoje siły. Bitwa Warszawska nie przyniosła ostatecznego rozbicia armii bolszewickich Frontu Zachodniego. W miarę pomyślnego przebiegu wydarzeń dla wojsk polskich, Piłsudski spotykał się z dezaprobatą działań ofensywnych ze strony państw zachodnich. Zachodni politycy byli przeciwni dalekiemu terytorialnemu zasięgowi państwa polskiego. Najistotniejszym tego powodem była obawa przed zbyt dużymi wpływami Warszawy w tym regionie Europy i osłabienie Rosji będącej niedawnym sojusznikiem Anglii i Francji.
26 sierpnia Front Zachodni Michaiła Tuchaczewskiego obsadził linie rzek Niemen, Szczara i Świsłocz. Z głębi Rosji ściągano posiłki. W ciągu trzech tygodni odbudował, dzięki uzupełnieniom, swoje armie i rozpoczął przygotowania do kolejnej ofensywy. Odtworzono niemal wszystkie dywizje rozbite nad Wisłą. Pod dowództwem Tuchaczewskiego znalazło się ok. 73 tys. żołnierzy i 220 dział. Głównodowodzący Armią Czerwoną Siergiej Kamieniew, nakazał przygotować nową ofensywę. Dowódca Frontu zamierzał przeprowadzić atak siłami trzech armii, zająć Białystok i Brześć, a następnie uderzyć w kierunku Lublina. Uderzenie miały wykonać: 3 Armia Władimira Łazariewicza (sześć dywizji), 15 Armia Korka (cztery dywizje) i 16 Armia Sołłohuba (cztery dywizje). Tuchaczewski liczył również na dalsze posiłki ściągane z frontu fińskiego.
Bitwa nad Niemnem to ostatnia wielka bitwa wojny polsko-bolszewickiej. Armia Czerwona poniosła kolejną po bitwie warszawskiej wielką klęskę. Od bitwy nad Niemnem trudno mówić o wojnie z Armią Czerwoną – był to już pościg za jej maruderami. 29 września dywizja gen. Krajnowskiego zdobyła Pińsk, biorąc do niewoli 3 tysiące jeńców, w tym sztab 4 Armii. Następnego dnia pułki wielkopolskie zdobyły Baranowicze, biorąc ponad tysiąc żołnierzy do niewoli. 12 października Polacy zdobyli Mołodeczno, a 14 października Mińsk. Na froncie południowym 8 Brygada Jazdy płk. J. Rómmla zdobyła Korosteń, rozbijając 17 Brygadę Sowiecką. Wzięto wówczas 8 tysięcy jeńców. Zdobycie Korostynia stanowiło punkt wypadowy do ataku na Kijów. Bitwa nad Niemnem zniweczyła ostatecznie bolszewickie plany zawładnięcia Polską – po bitwie warszawskiej Armia Czerwona szybko odbudowała swoje siły i była gotowa do dalszej walki. Miała olbrzymi wpływ na przebieg rokowań pokojowych w Rydze. Delegacja sowiecka była zmuszona odstąpić od wcześniej stawianych warunków, które godziły w godność i suwerenność państwa polskiego. W wyniku zakończonej zwycięsko bitwy nad Niemnem i traktatu ryskiego Polska otrzymała (odzyskała) 114 tys. km² i ok. 4 mln ludności ponad tzw. linię Curzona. Granica II RP oparta o Dźwinę, Dzisnę, błota Polesia i linię Zbrucza na południowym wschodzie odpowiadała w przybliżeniu granicom Polski sprzed II rozbioru.
Front Zachodni przestał stanowić zagrożenie dla Polski. Nie był nawet w stanie zahamować marszu wojsk polskich na wschód. W ręce polskie dostało się 40 tys. jeńców, 140 dział, dużo sprzętu i zapasów wojennych. (wiki)
Po klęsce pod Warszawą, dowódca bolszewickiego Frontu Zachodniego Michaił Tuchaczewski wycofał swoje wojska na linię rzek Niemna, Szczary i Świsłoczy. Zameldował Leninowi, że klęska pod stolicą Polski nie przesądza o przegranej wojnie. Tuchaczewski nie zdawał sobie sprawy z tego, jak bardzo zmieniła się sytuacja. Był przekonany o zwycięstwie, bowiem jego zdaniem Polacy w kontrofensywę włożyli całą energię wyczerpując swoje siły. Bitwa Warszawska nie przyniosła ostatecznego rozbicia armii bolszewickich Frontu Zachodniego. W miarę pomyślnego przebiegu wydarzeń dla wojsk polskich, Piłsudski spotykał się z dezaprobatą działań ofensywnych ze strony państw zachodnich. Zachodni politycy byli przeciwni dalekiemu terytorialnemu zasięgowi państwa polskiego. Najistotniejszym tego powodem była obawa przed zbyt dużymi wpływami Warszawy w tym regionie Europy i osłabienie Rosji będącej niedawnym sojusznikiem Anglii i Francji.
26 sierpnia Front Zachodni Michaiła Tuchaczewskiego obsadził linie rzek Niemen, Szczara i Świsłocz. Z głębi Rosji ściągano posiłki. W ciągu trzech tygodni odbudował, dzięki uzupełnieniom, swoje armie i rozpoczął przygotowania do kolejnej ofensywy. Odtworzono niemal wszystkie dywizje rozbite nad Wisłą. Pod dowództwem Tuchaczewskiego znalazło się ok. 73 tys. żołnierzy i 220 dział. Głównodowodzący Armią Czerwoną Siergiej Kamieniew, nakazał przygotować nową ofensywę. Dowódca Frontu zamierzał przeprowadzić atak siłami trzech armii, zająć Białystok i Brześć, a następnie uderzyć w kierunku Lublina. Uderzenie miały wykonać: 3 Armia Władimira Łazariewicza (sześć dywizji), 15 Armia Korka (cztery dywizje) i 16 Armia Sołłohuba (cztery dywizje). Tuchaczewski liczył również na dalsze posiłki ściągane z frontu fińskiego.
Bitwa nad Niemnem to ostatnia wielka bitwa wojny polsko-bolszewickiej. Armia Czerwona poniosła kolejną po bitwie warszawskiej wielką klęskę. Od bitwy nad Niemnem trudno mówić o wojnie z Armią Czerwoną – był to już pościg za jej maruderami. 29 września dywizja gen. Krajnowskiego zdobyła Pińsk, biorąc do niewoli 3 tysiące jeńców, w tym sztab 4 Armii. Następnego dnia pułki wielkopolskie zdobyły Baranowicze, biorąc ponad tysiąc żołnierzy do niewoli. 12 października Polacy zdobyli Mołodeczno, a 14 października Mińsk. Na froncie południowym 8 Brygada Jazdy płk. J. Rómmla zdobyła Korosteń, rozbijając 17 Brygadę Sowiecką. Wzięto wówczas 8 tysięcy jeńców. Zdobycie Korostynia stanowiło punkt wypadowy do ataku na Kijów. Bitwa nad Niemnem zniweczyła ostatecznie bolszewickie plany zawładnięcia Polską – po bitwie warszawskiej Armia Czerwona szybko odbudowała swoje siły i była gotowa do dalszej walki. Miała olbrzymi wpływ na przebieg rokowań pokojowych w Rydze. Delegacja sowiecka była zmuszona odstąpić od wcześniej stawianych warunków, które godziły w godność i suwerenność państwa polskiego. W wyniku zakończonej zwycięsko bitwy nad Niemnem i traktatu ryskiego Polska otrzymała (odzyskała) 114 tys. km² i ok. 4 mln ludności ponad tzw. linię Curzona. Granica II RP oparta o Dźwinę, Dzisnę, błota Polesia i linię Zbrucza na południowym wschodzie odpowiadała w przybliżeniu granicom Polski sprzed II rozbioru.
Front Zachodni przestał stanowić zagrożenie dla Polski. Nie był nawet w stanie zahamować marszu wojsk polskich na wschód. W ręce polskie dostało się 40 tys. jeńców, 140 dział, dużo sprzętu i zapasów wojennych. (wiki)
