historia
Jak wyglądały walki gladiatorów? Kto walczył, jak?

1. Walki gladiatorów w Imperium Rzymskim miały swój szczyt w okresie od I p.n.e. do II n.e.. Pierwsze walki na arenach pojawiły się od III w p.n.e. i trwały aż do IV w n.e. Niestety nie wiadomo z całą pewnością skąd Rzymianie wpadli na taki pomysł, najprawdopodobniej podpatrzyli od Etrusków, albo od ludów zamieszkujących teren Kampanii i Lukanii.

2. Najlepsi gladiatorzy byli podziwiani i traktowani, jak dzisiejsze gwiazdy filmowe. Byli bohaterami ulicy, szczególnie kobiet, ale również możnych, wspominano o nich nawet w pismach.

3. Nie wszyscy gladiatorzy to jeńcy wojenni, niewolnicy czy przestępcy, wielu było ochotnikami, którzy szukali wrażeń, pieniędzy czy sławy. Co ciekawe pod koniec okresu Republiki prawie połowę gladiatorów stanowili ochotnicy.

4. Gladiatorzy szkoli się w specjalnych szkołach. Najlepsze z nich znajdowały się w Kapui i w Pompejach. W sumie szkół było ponad 100.

5. Gladiator przybywający do szkoły składał przysięgę i właściwie zgadzał się na wszystko. Ochotnik podpisywał kontrakt, który określał jaką bronią będzie walczył, ile razy i za jaką kwotę. Szkoła dbała o wszystko, od opieki medycznej po wypłatę rekompensaty rodzinie czy stosowny pogrzeb.

6. Pojedyncza walka gladiatorów trwała do 15 minut. W zawodach brało udział około 10-13 par, z reguły walka odbywała się pomiędzy gladiatorami danej szkoły. Zawodnicy różnili się uzbrojeniem. Gladiatorzy walczyli również z dzikimi zwierzętami.

7. Tylko niektóre walki miały charakter walki na śmierć i życie (kontynuowania walki pomimo odniesionych ran). W szkołach uczono gladiatorów walki, tak aby nie zabić przeciwnika. W końcu każdy zawodnik był cenny :) W pewnym okresie, za cesarza Augusta zabroniono walk na śmierć i życie.

8. Widzowie mogli brać czynny udział w walkach. Jeśli okrzyki publiczności dawały do zrozumienia, że już po danym zawodniku, sędzie mógł przerwać walkę. Gladiator mógł również sam ją przerwać podnoszą palec. Decyzję jednak, czy przerwać walkę podejmował sponsor walki. Jeśli sponsor decydował się na śmiertelne zakończenie walki automatycznie zobligowany był do wypłaty odszkodowania, były to ogromne kwoty (nawet 100 krotności wartości samego zawodnika). Sponsor mógł zasugerować się opinią widzów i pozostawić zawodnika przy życiu.

9. Gladiator otrzymywał za każdą walę zapłatę zgodną z kontraktem. Tłum z wdzięczności za spektakl mógł nagrodzić zawodnika dodatkowymi pieniędzmi z tacy. Oprócz pieniędzy zawodnik otrzymywał symboliczną gałązkę palmową lub wieniec. Ten ostatni otrzymywał tylko na specjalnych zawodach.

10. Po trzech latach walk gladiator nie musiał już walczyć na arenie. Symbolem tej wolności był drewniany miecz (rudis).

Ireneusz Piotrzkowicz
Obraz "Pollice Verso" (1872) Jean-Leon Gerome