różności, 1954
Ekranizacja powieści "Moby Dick" Hermana Melville'a w angielskim studiu Elstree
Moby Dick albo Wieloryb (w oryg. Moby Dick or the Whale) – powieść amerykańskiego pisarza Hermana Melville'a, uznawana jest za jedno z arcydzieł literatury światowej i klasykę literatury amerykańskiej. Została wydana w roku 1851 w Londynie i Nowym Jorku, ale na początku spotkała się z negatywnym przyjęciem czytelników i krytyki. Dopiero gdy w połowie XX wieku zaczęto na nowo poznawać twórczość Melville'a, powieść Moby Dick zdobyła uznanie i wysoką pozycję w kanonie literatury światowej.
Opowiada o losach Izmaela, który po kilku rejsach na statkach marynarki handlowej postanawia wyruszyć na wyprawę wielorybniczą. Razem z nowo poznanym przyjacielem, dzikim Queequegiem, zaciąga się na statek Pequod, dowodzony przez ponurego i tajemniczego kapitana Ahaba, który w walce z wielorybem stracił nogę. Wkrótce okazuje się, że dla owładniętego szaleństwem dowódcy jedynym celem tej wyprawy jest zemsta na wielorybie, który go okaleczył, legendarnym białym kaszalocie, Moby Dicku.
Szaleńcza pogoń za kaszalotem staje się okazją do pokazania wielorybniczego rzemiosła, a także do zgromadzenia i przedstawienia całej ówczesnej wiedzy na temat wielorybów – opisów poszczególnych gatunków, historii spotkań człowieka z Lewiatanem, ich zwyczajów i anatomii.
Moby Dick to powieść łącząca w sobie różne style i konwencje, mamy w niej np. powieść przygodową, literaturę naukową, dramat, czy rozważania filozoficzne.
W warstwie psychologicznej głównym tematem utworu jest walka między uczuciami a rozsądkiem i między wolą człowieka a przeznaczeniem, toczona głównie w umyśle kapitana Ahaba, ale także pozostałych członków załogi, zdających sobie sprawy z wielkiego niebezpieczeństwa, które im grozi.
W świetle tych dwóch cytatów powstaje dylemat dla czytelników i interpretatorów, czy rzeczywiście szukać w tym tekście wielkich alegorii. Może lepiej czerpać z tego tekstu ogólne prawdy o ludzkim życiu, relacjach człowieka z naturą i o cywilizacji, zamiast dopatrywać się w jego głównych bohaterach całościowych symboli.
Biblijna symbolika ukryta w tym tekście przejawia się głównie w imionach bohaterów (Ahab, Eliasz, Izmael, Bildad, Peleg i in.), wyrażeniach odwołujących się do znanych historii biblijnych (ziemia Nod, różne wydarzenia z historii Izraela oraz proroków hebrajskich – głównie Jonasza). Należy dodać, że imiona biblijne były bardzo popularne wśród ówczesnych mieszkańców Nantucket (skąd wyruszył Pequod), a historia Jonasza jest na trwałe wpleciona w żeglarską tradycję, zwyczaje i przesądy.
O wielkości tej książki oprócz stylu, tematu i ogólnych walorów czytelniczych, decydują głębokie myśli w niej zawarte, niełatwe pytania stawiane czytelnikowi w trakcie lektury (z których część podważa, a nawet ośmiesza dogmatykę chrześcijańską) oraz wielość możliwych interpretacji jej treści i symboliki w niej zawartej.
Od jednego z bohaterów tej powieści – pierwszego oficera Starbucka – wzięła swoją nazwę największa na świecie sieć kawiarń.
https://pl.wikipedia.org/wiki/Moby_Dick
Opowiada o losach Izmaela, który po kilku rejsach na statkach marynarki handlowej postanawia wyruszyć na wyprawę wielorybniczą. Razem z nowo poznanym przyjacielem, dzikim Queequegiem, zaciąga się na statek Pequod, dowodzony przez ponurego i tajemniczego kapitana Ahaba, który w walce z wielorybem stracił nogę. Wkrótce okazuje się, że dla owładniętego szaleństwem dowódcy jedynym celem tej wyprawy jest zemsta na wielorybie, który go okaleczył, legendarnym białym kaszalocie, Moby Dicku.
Szaleńcza pogoń za kaszalotem staje się okazją do pokazania wielorybniczego rzemiosła, a także do zgromadzenia i przedstawienia całej ówczesnej wiedzy na temat wielorybów – opisów poszczególnych gatunków, historii spotkań człowieka z Lewiatanem, ich zwyczajów i anatomii.
Moby Dick to powieść łącząca w sobie różne style i konwencje, mamy w niej np. powieść przygodową, literaturę naukową, dramat, czy rozważania filozoficzne.
W warstwie psychologicznej głównym tematem utworu jest walka między uczuciami a rozsądkiem i między wolą człowieka a przeznaczeniem, toczona głównie w umyśle kapitana Ahaba, ale także pozostałych członków załogi, zdających sobie sprawy z wielkiego niebezpieczeństwa, które im grozi.
W świetle tych dwóch cytatów powstaje dylemat dla czytelników i interpretatorów, czy rzeczywiście szukać w tym tekście wielkich alegorii. Może lepiej czerpać z tego tekstu ogólne prawdy o ludzkim życiu, relacjach człowieka z naturą i o cywilizacji, zamiast dopatrywać się w jego głównych bohaterach całościowych symboli.
Biblijna symbolika ukryta w tym tekście przejawia się głównie w imionach bohaterów (Ahab, Eliasz, Izmael, Bildad, Peleg i in.), wyrażeniach odwołujących się do znanych historii biblijnych (ziemia Nod, różne wydarzenia z historii Izraela oraz proroków hebrajskich – głównie Jonasza). Należy dodać, że imiona biblijne były bardzo popularne wśród ówczesnych mieszkańców Nantucket (skąd wyruszył Pequod), a historia Jonasza jest na trwałe wpleciona w żeglarską tradycję, zwyczaje i przesądy.
O wielkości tej książki oprócz stylu, tematu i ogólnych walorów czytelniczych, decydują głębokie myśli w niej zawarte, niełatwe pytania stawiane czytelnikowi w trakcie lektury (z których część podważa, a nawet ośmiesza dogmatykę chrześcijańską) oraz wielość możliwych interpretacji jej treści i symboliki w niej zawartej.
Od jednego z bohaterów tej powieści – pierwszego oficera Starbucka – wzięła swoją nazwę największa na świecie sieć kawiarń.
https://pl.wikipedia.org/wiki/Moby_Dick
