historia, 1941
Ustawienie floty amerykańskiej w dniu japońskiego ataku na Pearl Harbor na Hawajach.
Atak na Pearl Harbor – japoński nalot w dniu 7 grudnia 1941 roku na amerykańskie bazy floty i lotnictwa na Hawajach, w tym najważniejszą bazę United States Navy na Pacyfiku w Pearl Harbor. Atak ten jest uważany za moment rozpoczęcia wojny na Pacyfiku.
Podczas I wojny światowej Stany Zjednoczone ostatecznie podjęły decyzję o rozbudowie bazy, tak by stała się jedną z głównych baz amerykańskiej floty, porównywalną wielkością i infrastrukturą do baz na zachodnim wybrzeżu kontynentalnych Stanów Zjednoczonych. Do 1934 r. wydano 47 mln dolarów na budowę bazy, która stała się zdolna do pomieszczenia całej Floty Pacyfiku z wyjątkiem największych lotniskowców (typu Lexington), dla których wejście do zatoki było jeszcze za płytkie (wejście pogłębiono w następnych latach). Ciężkie okręty floty często odwiedzały Pearl Harbor podczas ćwiczeń, lecz były nadal bazowane na zachodnim wybrzeżu Stanów Zjednoczonych w San Diego (gdzie wcześniej ich część stacjonowała).
Wraz z pojawieniem się na horyzoncie wojny, amerykańskie wydatki na budowę bazy gwałtownie wzrosły, sięgając 100 mln dolarów do 1940 r. W maju 1940 r. Stany Zjednoczone podjęły decyzję o przebazowaniu głównych sił floty do Pearl Harbor, m.in. w celu wywarcia presji na Japonię. Ponadto zamierzano wzmocnić tym posunięciem obronę zależnych w tym czasie od USA Filipin.
Wielu wysokich rangą oficerów floty amerykańskiej uważało ten ruch za zbyt ryzykowny, obawiając się, że wysunięta baza w Pearl Harbor jest zbyt podatna na niespodziewany atak ze strony Japonii, która w dążeniu do rozwoju przemysłowego i gospodarczego, poszukiwała źródeł surowców drogą podbojów. Takie same potrzeby materiałowe miała armia i flota cesarska. Baza w Pearl Harbor widziana była więc jako zagrożenie dla przyszłego rozwoju cesarstwa. Zatem amerykańskie obawy okazały się słuszne, gdyż w odpowiedzi na amerykańskie posunięcie Japonia zaczęła przygotowywać plan unicestwienia hawajskiej bazy Floty Pacyfiku.
Japoński plan wojny ze Stanami Zjednoczonymi z lat 30. XX wieku zakładał oczekiwanie na nadejście floty amerykańskiej co ostatecznie miało doprowadzić do wielkiej i zwycięskiej bitwy z nadszarpniętą wcześniej flotą amerykańską[8]. Jednakże wywiadowi japońskiemu udało się zdobyć amerykańskie plany dotyczące wojny z Japonią. Ów plan noszący kryptonim „Rainbow Five” („Tęcza 5") zakładał zajęcie przez Amerykanów Wysp Marshalla, z których mogliby oni przejąć kontrolę nad Karolinami oraz Marianami[8]. Z wielu względów, plan ten według japońskiego dowództwa oddalał w czasie decydującą bitwę na wodach Japonii, co doprowadziło do zrodzenia pomysłu, w którym owa decydująca wygrana batalia powinna się rozegrać na początku wojny w bazie przeciwnika.
Plan ataku na Pearl Harbor zrodził się w głowie dowódcy Połączonej Floty admirała Isoroku Yamamoto wiosną 1940 roku[10]. U podstaw tego planu miał leżeć atak z 8 lutego 1904 roku kiedy to bez wypowiedzenia wojny japońska eskadra zaatakowała niespodziewanie część rosyjskiej floty zakotwiczonej w Port Artur (w wyniku ataku ciężko uszkodzono pancerniki Cesariewicz i Retwizan oraz krążownik Pałłada). Całkowitego jednak przekonania do ataku na amerykańską bazę na Hawajach Yamamoto uzyskało po ataku na Tarent kiedy to brytyjskie samoloty torpedowe zaatakowały bazę włoskiej marynarki wojennej w płytkich wodach portu Tarent. Dla Yamamoto to właśnie atak torpedowy był kluczem do sukcesu, a obecne próby w tak płytkich wodach kończyły się niepowodzeniem (torpedy grzęzły w dnie lub zmieniały całkowicie kurs), tym samym sukces Brytyjczyków, którzy zastosowali drewniane stabilizatory torped miał przekonać ostatecznie Yamamoto. W grudniu 1940 Yamamoto przedstawił koncepcję ataku swojemu szefowi sztabu, a następnie zlecił mu wyszukanie osoby, która opracuje szczegółowy plan ataku. Wybór padł na admirała Takijuro Ohnishi, który rozpoczął przygotowania dokładnego planu ataku na Pearl Harbor.
W kwietniu 1941 roku Ohnishi przedstawił ogólny plan ataku, w którym zrodziły się dwa istotne problemy. Pierwszym z nich był problem zrzucania torped zwykłą metodą w płytkich wodach portu Peal Harbor, drugi natomiast leżał u podstaw całej operacji i polegał na zachowaniu elementu zaskoczenia przy flocie składającej się z kilkudziesięciu okrętów. Dodatkowo japoński wywiad poinformował, że amerykańskie pancerniki cumują w Pearl Harbor parami, co oznaczało że część z nich jest nieosiągalna dla torped. Japończycy podjęli działania w celu usunięcia przeszkód przed atakiem. Doświadczeni piloci rozpoczęli ćwiczenia w zatoce Kagoshima na wyspie Kiusiu ze zrzucania torped z możliwie jak najmniejszej wysokości. Ponadto Japończycy zamówili torpedy typu brytyjskiego, które były mniejsze od torped japońskich (zawierały jednocześnie mniej materiału wybuchowego). Na torpedach zamontowano dodatkowo drewniane stabilizatory, dzięki czemu po zrzuceniu żadna z nich nie grzęzła w dnie. Drugim głównym problemem do rozwiązania było utrzymanie w tajemnicy marszu kilkudziesięciu okrętów przez Ocean Spokojny. Dowództwo po długiej analizie zdecydowało, że flota popłynie w stronę Hawajów północną częścią Pacyfiku, która była rzadko uczęszczana z uwagi na panujące warunki pogodowe, ryzyko złego stanu morza uniemożliwiającego start samolotów uznano za konieczne. Problem nieosiągalności przez torpedy części pancerników postanowiono rozwiązać poprzez przeróbkę pocisków morskich o kalibrze 406 mm na bomby o masie około jednej tony.
13 września 1941 roku zakończono opracowywanie planu, kilka tygodni później (5 października 1941) na lotniskowcu „Akagi” odbyła się odprawa pilotów wybranych do przeprowadzenia ataku.
Flota japońska składała się z 6 lotniskowców: „Akagi”, „Kaga”, „Hiryū”, „Sōryū”, „Zuikaku” i „Shōkaku”. Na pokładach stacjonowało 380 samolotów w tym 143 torpedowe, 129 bombowców nurkujących oraz 108 myśliwców. Osłonę stanowił 3. Dywizjon Okrętów Liniowych, składający się z 2 pancerników i 8. Dywizjon Krążowników złożony z 2 ciężkich krążowników i jednego lekkiego. Ponadto wsparcia udzielało 9 niszczycieli i 8 okrętów podwodnych (3 oceaniczne jednostki strzegły podejścia do bazy USA, a 5 miniaturowych typu Ko-hyoteki płynęło do serca tejże bazy). Zaopatrywaniem zespołu uderzeniowego zajęło się 8 zbiornikowców i statków zaopatrzenia.
Spośród sił amerykańskich w Pearl Harbor znajdowało się 8 pancerników, 2 ciężkie i 6 lekkich krążowników, 29 niszczycieli, 5 okrętów podwodnych, 20 okrętów pozostałych klas (stawiacze min, trałowce) oraz 24 jednostki pomocnicze. Na lotniskach osłonę powietrzną zapewniało zaś 387 samolotów wspieranych przez baterie przeciwlotnicze. Z kolei główny cel ataku – oba lotniskowce wyszły w ocean nieco wcześniej.
7 grudnia 1941 r. rozpoczął się japoński nalot na bazę Pearl Harbor, rozpoczynając tym samym wojnę na Pacyfiku. Na dzień ataku została wybrana niedziela, aby opóźnić reakcję. Rozkaz przygotowania się do ataku (Tenkai!) nadał o 7:40 komandor porucznik lotnictwa Mitsuo Fuchida. Hasło wzywające do właściwego ataku brzmiało To! To! To!, nadane o 7:49. Najbardziej znane z trzech haseł, Tora! Tora! Tora!, oznaczało, że wróg został zupełnie zaskoczony. Nadano je o 7:53. Niecałe trzy minuty później z pancernika USS „Oklahoma” zestrzelono japoński samolot torpedowy, który rozbił się przy hangarach na lotnisku.
Śmiały atak poprowadzili japońscy admirałowie Isoroku Yamamoto i Chūichi Nagumo. Tymczasem w porcie nie było dwóch amerykańskich lotniskowców bazujących w Pearl Harbor, czyli najbardziej wartościowych (ze względu na późniejszy przebieg działań wojennych) okrętów floty i głównych celów dla Japończyków. USS „Lexington” wypłynął z portu 5 grudnia z zadaniem dostarczenia grupy samolotów na wyspę Midway, a USS „Enterprise” wypłynął 28 listopada z podobnym zadaniem dostarczenia grupy samolotów na wyspę Wake.
https://pl.wikipedia.org/wiki/Atak_na_Pearl_Harbor
Podczas I wojny światowej Stany Zjednoczone ostatecznie podjęły decyzję o rozbudowie bazy, tak by stała się jedną z głównych baz amerykańskiej floty, porównywalną wielkością i infrastrukturą do baz na zachodnim wybrzeżu kontynentalnych Stanów Zjednoczonych. Do 1934 r. wydano 47 mln dolarów na budowę bazy, która stała się zdolna do pomieszczenia całej Floty Pacyfiku z wyjątkiem największych lotniskowców (typu Lexington), dla których wejście do zatoki było jeszcze za płytkie (wejście pogłębiono w następnych latach). Ciężkie okręty floty często odwiedzały Pearl Harbor podczas ćwiczeń, lecz były nadal bazowane na zachodnim wybrzeżu Stanów Zjednoczonych w San Diego (gdzie wcześniej ich część stacjonowała).
Wraz z pojawieniem się na horyzoncie wojny, amerykańskie wydatki na budowę bazy gwałtownie wzrosły, sięgając 100 mln dolarów do 1940 r. W maju 1940 r. Stany Zjednoczone podjęły decyzję o przebazowaniu głównych sił floty do Pearl Harbor, m.in. w celu wywarcia presji na Japonię. Ponadto zamierzano wzmocnić tym posunięciem obronę zależnych w tym czasie od USA Filipin.
Wielu wysokich rangą oficerów floty amerykańskiej uważało ten ruch za zbyt ryzykowny, obawiając się, że wysunięta baza w Pearl Harbor jest zbyt podatna na niespodziewany atak ze strony Japonii, która w dążeniu do rozwoju przemysłowego i gospodarczego, poszukiwała źródeł surowców drogą podbojów. Takie same potrzeby materiałowe miała armia i flota cesarska. Baza w Pearl Harbor widziana była więc jako zagrożenie dla przyszłego rozwoju cesarstwa. Zatem amerykańskie obawy okazały się słuszne, gdyż w odpowiedzi na amerykańskie posunięcie Japonia zaczęła przygotowywać plan unicestwienia hawajskiej bazy Floty Pacyfiku.
Japoński plan wojny ze Stanami Zjednoczonymi z lat 30. XX wieku zakładał oczekiwanie na nadejście floty amerykańskiej co ostatecznie miało doprowadzić do wielkiej i zwycięskiej bitwy z nadszarpniętą wcześniej flotą amerykańską[8]. Jednakże wywiadowi japońskiemu udało się zdobyć amerykańskie plany dotyczące wojny z Japonią. Ów plan noszący kryptonim „Rainbow Five” („Tęcza 5") zakładał zajęcie przez Amerykanów Wysp Marshalla, z których mogliby oni przejąć kontrolę nad Karolinami oraz Marianami[8]. Z wielu względów, plan ten według japońskiego dowództwa oddalał w czasie decydującą bitwę na wodach Japonii, co doprowadziło do zrodzenia pomysłu, w którym owa decydująca wygrana batalia powinna się rozegrać na początku wojny w bazie przeciwnika.
Plan ataku na Pearl Harbor zrodził się w głowie dowódcy Połączonej Floty admirała Isoroku Yamamoto wiosną 1940 roku[10]. U podstaw tego planu miał leżeć atak z 8 lutego 1904 roku kiedy to bez wypowiedzenia wojny japońska eskadra zaatakowała niespodziewanie część rosyjskiej floty zakotwiczonej w Port Artur (w wyniku ataku ciężko uszkodzono pancerniki Cesariewicz i Retwizan oraz krążownik Pałłada). Całkowitego jednak przekonania do ataku na amerykańską bazę na Hawajach Yamamoto uzyskało po ataku na Tarent kiedy to brytyjskie samoloty torpedowe zaatakowały bazę włoskiej marynarki wojennej w płytkich wodach portu Tarent. Dla Yamamoto to właśnie atak torpedowy był kluczem do sukcesu, a obecne próby w tak płytkich wodach kończyły się niepowodzeniem (torpedy grzęzły w dnie lub zmieniały całkowicie kurs), tym samym sukces Brytyjczyków, którzy zastosowali drewniane stabilizatory torped miał przekonać ostatecznie Yamamoto. W grudniu 1940 Yamamoto przedstawił koncepcję ataku swojemu szefowi sztabu, a następnie zlecił mu wyszukanie osoby, która opracuje szczegółowy plan ataku. Wybór padł na admirała Takijuro Ohnishi, który rozpoczął przygotowania dokładnego planu ataku na Pearl Harbor.
W kwietniu 1941 roku Ohnishi przedstawił ogólny plan ataku, w którym zrodziły się dwa istotne problemy. Pierwszym z nich był problem zrzucania torped zwykłą metodą w płytkich wodach portu Peal Harbor, drugi natomiast leżał u podstaw całej operacji i polegał na zachowaniu elementu zaskoczenia przy flocie składającej się z kilkudziesięciu okrętów. Dodatkowo japoński wywiad poinformował, że amerykańskie pancerniki cumują w Pearl Harbor parami, co oznaczało że część z nich jest nieosiągalna dla torped. Japończycy podjęli działania w celu usunięcia przeszkód przed atakiem. Doświadczeni piloci rozpoczęli ćwiczenia w zatoce Kagoshima na wyspie Kiusiu ze zrzucania torped z możliwie jak najmniejszej wysokości. Ponadto Japończycy zamówili torpedy typu brytyjskiego, które były mniejsze od torped japońskich (zawierały jednocześnie mniej materiału wybuchowego). Na torpedach zamontowano dodatkowo drewniane stabilizatory, dzięki czemu po zrzuceniu żadna z nich nie grzęzła w dnie. Drugim głównym problemem do rozwiązania było utrzymanie w tajemnicy marszu kilkudziesięciu okrętów przez Ocean Spokojny. Dowództwo po długiej analizie zdecydowało, że flota popłynie w stronę Hawajów północną częścią Pacyfiku, która była rzadko uczęszczana z uwagi na panujące warunki pogodowe, ryzyko złego stanu morza uniemożliwiającego start samolotów uznano za konieczne. Problem nieosiągalności przez torpedy części pancerników postanowiono rozwiązać poprzez przeróbkę pocisków morskich o kalibrze 406 mm na bomby o masie około jednej tony.
13 września 1941 roku zakończono opracowywanie planu, kilka tygodni później (5 października 1941) na lotniskowcu „Akagi” odbyła się odprawa pilotów wybranych do przeprowadzenia ataku.
Flota japońska składała się z 6 lotniskowców: „Akagi”, „Kaga”, „Hiryū”, „Sōryū”, „Zuikaku” i „Shōkaku”. Na pokładach stacjonowało 380 samolotów w tym 143 torpedowe, 129 bombowców nurkujących oraz 108 myśliwców. Osłonę stanowił 3. Dywizjon Okrętów Liniowych, składający się z 2 pancerników i 8. Dywizjon Krążowników złożony z 2 ciężkich krążowników i jednego lekkiego. Ponadto wsparcia udzielało 9 niszczycieli i 8 okrętów podwodnych (3 oceaniczne jednostki strzegły podejścia do bazy USA, a 5 miniaturowych typu Ko-hyoteki płynęło do serca tejże bazy). Zaopatrywaniem zespołu uderzeniowego zajęło się 8 zbiornikowców i statków zaopatrzenia.
Spośród sił amerykańskich w Pearl Harbor znajdowało się 8 pancerników, 2 ciężkie i 6 lekkich krążowników, 29 niszczycieli, 5 okrętów podwodnych, 20 okrętów pozostałych klas (stawiacze min, trałowce) oraz 24 jednostki pomocnicze. Na lotniskach osłonę powietrzną zapewniało zaś 387 samolotów wspieranych przez baterie przeciwlotnicze. Z kolei główny cel ataku – oba lotniskowce wyszły w ocean nieco wcześniej.
7 grudnia 1941 r. rozpoczął się japoński nalot na bazę Pearl Harbor, rozpoczynając tym samym wojnę na Pacyfiku. Na dzień ataku została wybrana niedziela, aby opóźnić reakcję. Rozkaz przygotowania się do ataku (Tenkai!) nadał o 7:40 komandor porucznik lotnictwa Mitsuo Fuchida. Hasło wzywające do właściwego ataku brzmiało To! To! To!, nadane o 7:49. Najbardziej znane z trzech haseł, Tora! Tora! Tora!, oznaczało, że wróg został zupełnie zaskoczony. Nadano je o 7:53. Niecałe trzy minuty później z pancernika USS „Oklahoma” zestrzelono japoński samolot torpedowy, który rozbił się przy hangarach na lotnisku.
Śmiały atak poprowadzili japońscy admirałowie Isoroku Yamamoto i Chūichi Nagumo. Tymczasem w porcie nie było dwóch amerykańskich lotniskowców bazujących w Pearl Harbor, czyli najbardziej wartościowych (ze względu na późniejszy przebieg działań wojennych) okrętów floty i głównych celów dla Japończyków. USS „Lexington” wypłynął z portu 5 grudnia z zadaniem dostarczenia grupy samolotów na wyspę Midway, a USS „Enterprise” wypłynął 28 listopada z podobnym zadaniem dostarczenia grupy samolotów na wyspę Wake.
https://pl.wikipedia.org/wiki/Atak_na_Pearl_Harbor
