człowiek, 1923
Niemieckie dzieci bawią się latawcami zrobiony z ... pieniędzy.
Od swego zarania młoda Republika Weimarska była obiektem ataków skrajnej prawicy i lewicy. Lewica zarzucała socjaldemokratom zdradę ideałów ruchu robotniczego z powodu współpracy z dawnymi elitami. Prawica obciążała twórców republiki odpowiedzialnością za klęskę w pierwszej wojnie światowej.
Pucz Kappa w marcu 1920 poddał republikę pierwszej próbie. Freikorps dowodzony przez generała Walthera von Lüttwitza zajął berlińską dzielnicę rządową i mianował Wolfganga Kappa kanclerzem Rzeszy. Legalny rząd wycofał się początkowo do Drezna, a potem do Stuttgartu i stamtąd wezwał do strajku generalnego przeciwko puczystom. Próba przewrotu nie powiodła się. Decydujące okazało się stanowisko biurokracji ministerialnej, która odmówiła wypełniania zarządzeń Kappa. Reichswehra zachowała się wyczekująco. Jak wyraził to Hans von Seeckt: „Reichswera nie strzela do Reichswery”.
Prawie równocześnie z puczem Kappa-Lüttwitza rozpoczął się komunistyczny bunt w Zagłębiu Ruhry, krwawo stłumiony przez wojsko i Freikorps. Także późniejsze bunty w środkowych Niemczech, w Turyngii i Hamburgu utopiono we krwi.
16 kwietnia 1922 zawarty został między Niemcami a Rosją Radziecką układ w Rapallo, który przewidywał współpracę dyplomatyczną, gospodarczą i wojskową oraz rezygnację z wypłat reparacji. Układ ten został negatywnie odebrany przez mocarstwa zachodnie, a zwłaszcza Francję. 24 czerwca 1922 skrajnie prawicowi oficerowie z Organizacji Consul zamordowali odpowiedzialnego za układ ministra spraw zagranicznych Waltera Rathenaua. Był on jednym z najważniejszych polityków biorących udział w budowaniu republiki, a także jednym z nielicznych intelektualistów, wokół którego zachodziły procesy integracji. Terrorystyczny zamach doprowadził do ciężkiego wewnętrznego i zewnętrznego kryzysu politycznego.
Zwłoka w spłacie reparacji wojennych doprowadziła na początku 1923 do okupacji Zagłębia Ruhry, co z kolei wpłynęło na powstanie ruchów separatystycznych w Nadrenii i Palatynacie. Ten bierny opór powodował ciągle rosnące koszty, które nowy kanclerz Gustav Stresemann próbował pokryć zwiększonym drukiem pieniądza. Gospodarcze straty spowodowane okupacją Zagłębia osiągnęły 3,5 do 4 miliardów marek w złocie. Wartość pieniądza papierowego spadała coraz szybciej. 3 września kurs dolara amerykańskiego wynosił niecałe 10 milionów marek, pod koniec miesiąca było to 160 milionów, niewiele później dolar kosztował już miliardy i biliony marek. Inflacja, która pojawiła się już podczas wojny, przerodziła się w hiperinflację. Dopiero wprowadzenie „rentenmarek” (1 rentenmarka = 1 bilion marek papierowych, przy kursie 4,20 marki za dolara) zatrzymało lawinę. Największymi ofiarami inflacji okazali się drobni ciułacze i emeryci. Posiadacze środków trwałych i przemysłowcy, którzy mogli spłacać kredyty tracącym wartość pieniądzem – zyskiwali. Także farmerzy nie mogli narzekać na inflację – wartość ich zadłużenia malała.
Bawaria awansowała do roli zbiorowiska sił prawicowo-konserwatywnych i narodowo-socjalistycznych, które żądały wyprowadzenia kraju z „marksistowskiego chaosu”. Rezygnacja z oporu przeciwko okupacji Zagłębia Ruhry posłużyła rządowi Bawarii jako pretekst do mianowania Gustava Rittera von Kahra generalnym komisarzem państwowym na mocy art. 48 republiki weimarskiej, wyposażonego w pełnomocnictwa dyktatorskie. Von Kahr i dowódca bawarskiego okręgu wojskowego Otto von Lossow odegrali dwuznaczną rolę w planowanym na wzór włoski przez Adolfa Hitlera 9 listopada 1923 puczu monachijskim. W odpowiedzi na próbę wprowadzenia prawicowej dyktatury, prezydent Ebert ogłosił stan wyjątkowy (art. 48, rozdział 2). Generał Hans von Seeckt, szef dowództwa sił zbrojnych, który sympatyzował z von Kahrem, mógł zapobiec egzekucji państwowej (art. 48, rozdział 1).
https://pl.wikipedia.org/wiki/Republika_Weimarska
Pucz Kappa w marcu 1920 poddał republikę pierwszej próbie. Freikorps dowodzony przez generała Walthera von Lüttwitza zajął berlińską dzielnicę rządową i mianował Wolfganga Kappa kanclerzem Rzeszy. Legalny rząd wycofał się początkowo do Drezna, a potem do Stuttgartu i stamtąd wezwał do strajku generalnego przeciwko puczystom. Próba przewrotu nie powiodła się. Decydujące okazało się stanowisko biurokracji ministerialnej, która odmówiła wypełniania zarządzeń Kappa. Reichswehra zachowała się wyczekująco. Jak wyraził to Hans von Seeckt: „Reichswera nie strzela do Reichswery”.
Prawie równocześnie z puczem Kappa-Lüttwitza rozpoczął się komunistyczny bunt w Zagłębiu Ruhry, krwawo stłumiony przez wojsko i Freikorps. Także późniejsze bunty w środkowych Niemczech, w Turyngii i Hamburgu utopiono we krwi.
16 kwietnia 1922 zawarty został między Niemcami a Rosją Radziecką układ w Rapallo, który przewidywał współpracę dyplomatyczną, gospodarczą i wojskową oraz rezygnację z wypłat reparacji. Układ ten został negatywnie odebrany przez mocarstwa zachodnie, a zwłaszcza Francję. 24 czerwca 1922 skrajnie prawicowi oficerowie z Organizacji Consul zamordowali odpowiedzialnego za układ ministra spraw zagranicznych Waltera Rathenaua. Był on jednym z najważniejszych polityków biorących udział w budowaniu republiki, a także jednym z nielicznych intelektualistów, wokół którego zachodziły procesy integracji. Terrorystyczny zamach doprowadził do ciężkiego wewnętrznego i zewnętrznego kryzysu politycznego.
Zwłoka w spłacie reparacji wojennych doprowadziła na początku 1923 do okupacji Zagłębia Ruhry, co z kolei wpłynęło na powstanie ruchów separatystycznych w Nadrenii i Palatynacie. Ten bierny opór powodował ciągle rosnące koszty, które nowy kanclerz Gustav Stresemann próbował pokryć zwiększonym drukiem pieniądza. Gospodarcze straty spowodowane okupacją Zagłębia osiągnęły 3,5 do 4 miliardów marek w złocie. Wartość pieniądza papierowego spadała coraz szybciej. 3 września kurs dolara amerykańskiego wynosił niecałe 10 milionów marek, pod koniec miesiąca było to 160 milionów, niewiele później dolar kosztował już miliardy i biliony marek. Inflacja, która pojawiła się już podczas wojny, przerodziła się w hiperinflację. Dopiero wprowadzenie „rentenmarek” (1 rentenmarka = 1 bilion marek papierowych, przy kursie 4,20 marki za dolara) zatrzymało lawinę. Największymi ofiarami inflacji okazali się drobni ciułacze i emeryci. Posiadacze środków trwałych i przemysłowcy, którzy mogli spłacać kredyty tracącym wartość pieniądzem – zyskiwali. Także farmerzy nie mogli narzekać na inflację – wartość ich zadłużenia malała.
Bawaria awansowała do roli zbiorowiska sił prawicowo-konserwatywnych i narodowo-socjalistycznych, które żądały wyprowadzenia kraju z „marksistowskiego chaosu”. Rezygnacja z oporu przeciwko okupacji Zagłębia Ruhry posłużyła rządowi Bawarii jako pretekst do mianowania Gustava Rittera von Kahra generalnym komisarzem państwowym na mocy art. 48 republiki weimarskiej, wyposażonego w pełnomocnictwa dyktatorskie. Von Kahr i dowódca bawarskiego okręgu wojskowego Otto von Lossow odegrali dwuznaczną rolę w planowanym na wzór włoski przez Adolfa Hitlera 9 listopada 1923 puczu monachijskim. W odpowiedzi na próbę wprowadzenia prawicowej dyktatury, prezydent Ebert ogłosił stan wyjątkowy (art. 48, rozdział 2). Generał Hans von Seeckt, szef dowództwa sił zbrojnych, który sympatyzował z von Kahrem, mógł zapobiec egzekucji państwowej (art. 48, rozdział 1).
https://pl.wikipedia.org/wiki/Republika_Weimarska
