technika, 1964
Douglas A-1 Skyraider w trakcie bombardowania (wojna w Wietnamie).
Douglas A-1 (wcześniej AD) Skyraider to amerykański pokładowy samolot szturmowy, w służbie od 1946 do lat 70., produkowany także w wersjach specjalistycznych, głównie wczesnego ostrzegania i walki radioelektronicznej. Był jednym z ostatnich śmigłowych, tłokowych samolotów bojowych używanych na świecie, w tym w szczególności w czasie wojny w Wietnamie. Zbudowano 3180 samolotów.
Historię Skyraidera rozpoczął ogłoszony pod koniec II wojny światowej przez lotnictwo amerykańskiej marynarki wojennej (US Navy), konkurs na jednosilnikowy samolot nowej, uniwersalnej klasy: samolot torpedowy - bombowiec nurkujący, oznaczonej BT (bomber-torpedo). W firmie Douglas Aircraft Company zaprojektowano wówczas samolot XBTD-1. W konkursie zwyciężyły dwie konstrukcje: XBTD-1 Douglasa i Martin XBTM-1, wyprodukowany następnie w niewielkiej serii jako Martin AM-1 Mauler. Lotnictwo marynarki zamówiło początkowo 623 samoloty Douglasa pod oznaczeniem BTD-1, po czym w lipcu 1944 ostatecznie z nich zrezygnowało.
Zespół Douglasa, którego głównym projektantem był Ed Heinemann, zaprojektował wówczas nowy samolot, o uproszczonej konstrukcji, oznaczony XBT2D-1. Marynarka wyraziła zainteresowanie nowym projektem, zamawiając próbną serię 15 maszyn, zwiększoną następnie do 25 egzemplarzy XBT2D-1, i zlecając dalszy rozwój. Samolot otrzymał początkowo nazwę Dauntless II, nawiązującą do udanego bombowca Douglas SBD Dauntless. Pierwszy prototyp został oblatany 18 marca 1945, wykazując bardzo dobre własności lotne. Był on wówczas największym jednosilnikowym samolotem świata. Napęd samolotu oparto na jednym z najmocniejszych silników tłokowych jakie weszły do produkcji seryjnej - 18 cylindrowym, (podwójna gwiazda) Wright R-3350. Pierwsze prototypy miały silnik gwiazdowy Wright R-3350-8 o mocy startowej 2300 KM, następnych R-3350-24W o mocy 2500 KM. Cechą szczególną było wyposażenie samolotów aż w 15 węzłów do podwieszania uzbrojenia. Uzbrojenie stanowiły ponadto 2 działka 20 mm. Sześć samolotów serii próbnej przebudowano na prototypy wersji specjalistycznych, ukazując duży potencjał konstrukcji samolotu. Marynarka początkowo chciała zakupić 548 egzemplarzy, lecz w związku z zakończeniem wojny liczba ta została zredukowana do 277.
W lutym 1946 samolot przemianowano na Skyraider, a w kwietniu - w związku z rezygnacją z wyróżniania klasy samolotów BT - zmieniono jego oznaczenie na AD (oznaczające pierwszy model samolotu szturmowego - klasy Attack, firmy Douglas). Wiosną 1946 samoloty serii próbnej na pokładzie lotniskowca przeszły badania, które wykazały konieczność wzmocnienia konstrukcji, zwłaszcza podwozia i usterzenia. Po wprowadzeniu zmian samolot skierowano do produkcji.
Samolot produkowano w siedmiu podstawowych wersjach rozwojowych, od AD-1 do AD-7, różniących się głównie stosowaniem coraz mocniejszych silników i wprowadzaniem ulepszeń do płatowca. Podstawowym modelem wszystkich wersji był jednomiejscowy szturmowiec (z wyjątkiem dwumiejscowego AD-5). Na bazie wersji od AD-1 do AD-5 budowano także dwumiejscowe samoloty walki radioelektronicznej (WRE), oznaczone dodatkową literą Q, wyposażone w radar i specjalistyczne wyposażenie elektroniczne (AD-5Q - czteromiejscowy). Do bardziej powszechnych wersji należały też trzymiejscowe nocne szturmowce wyposażone w radar podwieszany w zasobniku pod skrzydłem, oznaczone literą N. Stanowiska operatorów radaru w samolotach wersji Q i N były schowane w kadłubie, za kabiną pilota, z niewielkimi iluminatorami i drzwiczkami w burtach. Na bazie wersji AD-3 do AD-5 budowano też nieuzbrojone samoloty wczesnego ostrzegania, wyposażone w radar dozoru powietrznego z obrotową anteną w dużej bulwiastej osłonie pod kadłubem oraz "garb" z aparaturą za kabiną pilota, oznaczone literą W. Wersje N i W nie posiadały przy tym bocznych hamulców aerodynamicznych. We wrześniu 1962 w związku z wprowadzeniem unifikowanego systemu oznaczeń, zmieniono oznaczenie samolotów Skyraider z AD na A-1.
https://pl.wikipedia.org/wiki/Douglas_A-1_Skyraider
Historię Skyraidera rozpoczął ogłoszony pod koniec II wojny światowej przez lotnictwo amerykańskiej marynarki wojennej (US Navy), konkurs na jednosilnikowy samolot nowej, uniwersalnej klasy: samolot torpedowy - bombowiec nurkujący, oznaczonej BT (bomber-torpedo). W firmie Douglas Aircraft Company zaprojektowano wówczas samolot XBTD-1. W konkursie zwyciężyły dwie konstrukcje: XBTD-1 Douglasa i Martin XBTM-1, wyprodukowany następnie w niewielkiej serii jako Martin AM-1 Mauler. Lotnictwo marynarki zamówiło początkowo 623 samoloty Douglasa pod oznaczeniem BTD-1, po czym w lipcu 1944 ostatecznie z nich zrezygnowało.
Zespół Douglasa, którego głównym projektantem był Ed Heinemann, zaprojektował wówczas nowy samolot, o uproszczonej konstrukcji, oznaczony XBT2D-1. Marynarka wyraziła zainteresowanie nowym projektem, zamawiając próbną serię 15 maszyn, zwiększoną następnie do 25 egzemplarzy XBT2D-1, i zlecając dalszy rozwój. Samolot otrzymał początkowo nazwę Dauntless II, nawiązującą do udanego bombowca Douglas SBD Dauntless. Pierwszy prototyp został oblatany 18 marca 1945, wykazując bardzo dobre własności lotne. Był on wówczas największym jednosilnikowym samolotem świata. Napęd samolotu oparto na jednym z najmocniejszych silników tłokowych jakie weszły do produkcji seryjnej - 18 cylindrowym, (podwójna gwiazda) Wright R-3350. Pierwsze prototypy miały silnik gwiazdowy Wright R-3350-8 o mocy startowej 2300 KM, następnych R-3350-24W o mocy 2500 KM. Cechą szczególną było wyposażenie samolotów aż w 15 węzłów do podwieszania uzbrojenia. Uzbrojenie stanowiły ponadto 2 działka 20 mm. Sześć samolotów serii próbnej przebudowano na prototypy wersji specjalistycznych, ukazując duży potencjał konstrukcji samolotu. Marynarka początkowo chciała zakupić 548 egzemplarzy, lecz w związku z zakończeniem wojny liczba ta została zredukowana do 277.
W lutym 1946 samolot przemianowano na Skyraider, a w kwietniu - w związku z rezygnacją z wyróżniania klasy samolotów BT - zmieniono jego oznaczenie na AD (oznaczające pierwszy model samolotu szturmowego - klasy Attack, firmy Douglas). Wiosną 1946 samoloty serii próbnej na pokładzie lotniskowca przeszły badania, które wykazały konieczność wzmocnienia konstrukcji, zwłaszcza podwozia i usterzenia. Po wprowadzeniu zmian samolot skierowano do produkcji.
Samolot produkowano w siedmiu podstawowych wersjach rozwojowych, od AD-1 do AD-7, różniących się głównie stosowaniem coraz mocniejszych silników i wprowadzaniem ulepszeń do płatowca. Podstawowym modelem wszystkich wersji był jednomiejscowy szturmowiec (z wyjątkiem dwumiejscowego AD-5). Na bazie wersji od AD-1 do AD-5 budowano także dwumiejscowe samoloty walki radioelektronicznej (WRE), oznaczone dodatkową literą Q, wyposażone w radar i specjalistyczne wyposażenie elektroniczne (AD-5Q - czteromiejscowy). Do bardziej powszechnych wersji należały też trzymiejscowe nocne szturmowce wyposażone w radar podwieszany w zasobniku pod skrzydłem, oznaczone literą N. Stanowiska operatorów radaru w samolotach wersji Q i N były schowane w kadłubie, za kabiną pilota, z niewielkimi iluminatorami i drzwiczkami w burtach. Na bazie wersji AD-3 do AD-5 budowano też nieuzbrojone samoloty wczesnego ostrzegania, wyposażone w radar dozoru powietrznego z obrotową anteną w dużej bulwiastej osłonie pod kadłubem oraz "garb" z aparaturą za kabiną pilota, oznaczone literą W. Wersje N i W nie posiadały przy tym bocznych hamulców aerodynamicznych. We wrześniu 1962 w związku z wprowadzeniem unifikowanego systemu oznaczeń, zmieniono oznaczenie samolotów Skyraider z AD na A-1.
https://pl.wikipedia.org/wiki/Douglas_A-1_Skyraider
