historia
Czystki etniczne Czerkiesów w Rosji w połowie XIX wieku
Czerkiesi – grupa etniczna z północno-zachodniego Kaukazu (Czerkiesja), obecnie zamieszkująca głównie Republikę Karaczajo-Czerkieską, gdzie Czerkiesi stanowią ok. 10% ludności, oraz kilka wiosek Republiki Adygei.
Mówią językiem czerkieskim, stanowiącym dialekt języka kabardyjskiego, chociaż niektórzy językoznawcy twierdzą, że to język kabardyjski jest dialektem czerkieskiego. Georges Dumézil dowodzi z kolei, że kabardyjski winien być właściwie nazywany wschodnioczerkieskim.
W V-VI wieku n.e. Czerkiesja przyjęła chrześcijaństwo pod wpływem Cesarstwa Bizantyńskiego. Od VIII wieku na Kaukazie narastały wpływy islamu, jednak Czerkiesja (i Gruzja) długo opierały się islamizacji. W XVI wieku Czerkiesi weszli w sojusz z Gruzją i starali się o sojusz z Carstwem Rosyjskim w obliczu napierającego Imperium Osmańskiego i Chanatu Krymskiego. Od 1763 roku walczyli z Imperium Rosyjskim (wojny rosyjsko-czerkieskie).
Do połowy XIX wieku Czerkiesi zamieszkiwali północno-zachodnią część Kaukazu, wzdłuż północno-wschodniego wybrzeża Morza Czarnego, na południe od rzeki Kubań.
W połowie XIX wieku padli ofiarą czystek etnicznych ze strony Imperium Rosyjskiego, po serii powstań zostali usunięci ze swoich terenów. W roku 1864 ci, którzy przeżyli, zostali deportowani. Około 500 tysięcy Czerkiesów, w trudnych warunkach atmosferycznych i sanitarnych zostało przetransportowanych do Turcji, a około 120–150 tysięcy zostało deportowanych na inne tereny Rosji. Są rozbieżności w ocenie, ilu Czerkiesów nie przeżyło samej podróży i pobytów w obozach uchodźców. Jeszcze wcześniej, w 1859 roku według szacunków około 200 tysięcy Czerkiesów mniej lub bardziej dobrowolnie przeniosło się w głąb Rosji. Według spisu ludności z 1897 Rosję zamieszkiwało tylko 217 tysięcy Czerkiesów.
Tradycyjna waleczność czerkieskich mężczyzn powodowała, iż większość członków imperialnej gwardii sułtańskiej wywodziła się właśnie z Czerkiesów. Czerkiesi brali też udział w wojnach na Bałkanach, głównie przeciwko Serbom. Tradycyjne piękno Czerkiesek (wielkie czarne oczy i mlecznobiała cera) czyniło z nich najbardziej pożądaną nację w haremach.
Diaspora czerkieska istnieje m.in. w Syrii i Libanie, w Jordanii (ok. 0,5% ludności), a także w Stanach Zjednoczonych.
Nazwa własna Czerkiesów i Kabardyjczyków to Adygowie (kab. адыгэ, adyge). Od nazwy narodu wywodzi się popularny na całym Kaukazie i w Rosji strój męski z charakterystycznymi gilzami na piersi – czerkieska.
https://pl.wikipedia.org/wiki/Czerkiesi
Mówią językiem czerkieskim, stanowiącym dialekt języka kabardyjskiego, chociaż niektórzy językoznawcy twierdzą, że to język kabardyjski jest dialektem czerkieskiego. Georges Dumézil dowodzi z kolei, że kabardyjski winien być właściwie nazywany wschodnioczerkieskim.
W V-VI wieku n.e. Czerkiesja przyjęła chrześcijaństwo pod wpływem Cesarstwa Bizantyńskiego. Od VIII wieku na Kaukazie narastały wpływy islamu, jednak Czerkiesja (i Gruzja) długo opierały się islamizacji. W XVI wieku Czerkiesi weszli w sojusz z Gruzją i starali się o sojusz z Carstwem Rosyjskim w obliczu napierającego Imperium Osmańskiego i Chanatu Krymskiego. Od 1763 roku walczyli z Imperium Rosyjskim (wojny rosyjsko-czerkieskie).
Do połowy XIX wieku Czerkiesi zamieszkiwali północno-zachodnią część Kaukazu, wzdłuż północno-wschodniego wybrzeża Morza Czarnego, na południe od rzeki Kubań.
W połowie XIX wieku padli ofiarą czystek etnicznych ze strony Imperium Rosyjskiego, po serii powstań zostali usunięci ze swoich terenów. W roku 1864 ci, którzy przeżyli, zostali deportowani. Około 500 tysięcy Czerkiesów, w trudnych warunkach atmosferycznych i sanitarnych zostało przetransportowanych do Turcji, a około 120–150 tysięcy zostało deportowanych na inne tereny Rosji. Są rozbieżności w ocenie, ilu Czerkiesów nie przeżyło samej podróży i pobytów w obozach uchodźców. Jeszcze wcześniej, w 1859 roku według szacunków około 200 tysięcy Czerkiesów mniej lub bardziej dobrowolnie przeniosło się w głąb Rosji. Według spisu ludności z 1897 Rosję zamieszkiwało tylko 217 tysięcy Czerkiesów.
Tradycyjna waleczność czerkieskich mężczyzn powodowała, iż większość członków imperialnej gwardii sułtańskiej wywodziła się właśnie z Czerkiesów. Czerkiesi brali też udział w wojnach na Bałkanach, głównie przeciwko Serbom. Tradycyjne piękno Czerkiesek (wielkie czarne oczy i mlecznobiała cera) czyniło z nich najbardziej pożądaną nację w haremach.
Diaspora czerkieska istnieje m.in. w Syrii i Libanie, w Jordanii (ok. 0,5% ludności), a także w Stanach Zjednoczonych.
Nazwa własna Czerkiesów i Kabardyjczyków to Adygowie (kab. адыгэ, adyge). Od nazwy narodu wywodzi się popularny na całym Kaukazie i w Rosji strój męski z charakterystycznymi gilzami na piersi – czerkieska.
https://pl.wikipedia.org/wiki/Czerkiesi
