historia, 1941
Niemiecki żołnierz z Einsatzgruppen D w trakcie mordowania Żydów w Winnicy na terenie okupowanej Ukrainy.
Zdjęcie pochodzi z prywatnego albumu niemieckiego żołnierza, a zatytułowany jest "Ostatni Żyd w Winnicy" . W sumie zamordowano ok. 28 tys. ukraińskich Żydów.
Einsatzgruppe "D" (z siedzibą w Symferopolu) – działała przy 11 Armii gen. Schoberta, na terenie Besarabii, Ukrainy, Krymu (liczyła około 600 ludzi)
Dowódcy:
SS-Standartenführer dr Otto Ohlendorf (1941-1942)
SS-Oberführer Walther Bierkamp (1942-1943)
Zgodnie z zarządzeniem szefa Główny Urząd Bezpieczeństwa Rzeszy RSHA Reinharda Heydricha głównym zdaniem tych grup było wymordowanie: zawodowych pracowników aparatu politycznego WKP(b), działaczy partyjnych i związków zawodowych, oficerów politycznych Armii Radzieckiej, kierowniczych przedstawicieli administracji państwowej, kierownicze osobistości życia gospodarczego, radzieckich intelektualistów, Żydów oraz wszystkie osoby będące agitatorami i fanatycznymi komunistami. Ta operacja miała odbyć się przy jak najszerszym współudziale miejscowej ludności. Reinhard Heydrich wydał znamienną dyrektywę w tej sprawie: ...dla obserwatora z zewnątrz powinno to wyglądać, że sama miejscowa ludność zareagowała w sposób naturalny przeciwko dziesiątkom lat opresji dokonywanej przez Żydów oraz przeciwko terrorowi stworzonemu ostatnio przez komunistów. Do tej pożądanej przez Niemców współpracy doszło na Litwie i Łotwie. Einsatzgruppe "D" znalazła gorliwych pomocników w żołnierzach rumuńskiej armii, którzy są odpowiedzialni za pogromy Żydów w Jassach, miejscowościach Besarabii i Bukowiny oraz w Odessie.
Einsatzgruppen wymordowały ponad 900 tys. Żydów. Największe masakry miały miejsce w Babim Jarze koło Kijowa, gdzie w ciągu dwóch dni rozstrzelano 34 tys. Żydów, lesie Rumbula pod Rygą (ok. 25 tys.), we Lwowie (7 tys.), Równem (15 tys.), Charkowie (14 tys.), Odessie (35 tys.), Kownie.
Łącznie w wyniku działalności grup operacyjnych zginęło około 2 milionów osób cywilnych.
W trakcie kampanii przeciwko ZSRR Einsatzgruppen operowały również na terenie obozów jenieckich Wehrmachtu, "selekcjonując" przy ścisłej współpracy z ich personelem sowieckich jeńców wojennych, których uznawano za "elementy niepożądane" (m.in. komunistów, Żydów, urzędników państwowych, inteligentów, żołnierzy pochodzących z Azji Środkowej i Kaukazu). „Wyselekcjonowanych" jeńców mordowano następnie w odludnych miejscach na Wschodzie - w tajemnicy przed pozostałymi jeńcami, mieszkańcami okupowanych obszarów oraz zwykłymi żołnierzami Wehrmachtu.
Po zakończeniu II wojny światowej działalnością Einsatzgruppen zajmował się Amerykański Trybunał Wojskowy w Norymberdze. W 1948 roku w procesie nr 9 za zbrodniczą działalność Einsatzgruppen skazano 22 dowódców grup i podgrup, z których na karę śmierci skazano 14.
Przedmiotem procesu były jedynie zbrodnie Einsatzgruppen dokonane na Żydach oraz obywatelach ZSRR na terenie Rosji po niemieckim ataku w 1941 roku. W procesie tym nie zostały w ogóle osądzone zbrodnie dokonane przez Einsatzgruppen w innych krajach, w tym również w czasie kampanii wrześniowej w Polsce. W 1939 roku na terenie okupowanej II RP działało w sumie osiem Grup Operacyjnych Policji Bezpieczeństwa, które dokonały szeregu masowych aresztowań Polaków na podstawie list proskrypcyjnych, tzw. Sonderfahndungsbuch Polen oraz przeprowadzały czystki etniczne w ramach akcji Intelligenzaktion. Zbrodnie te nie zostały uwzględnione w aktach procesowych.
Einsatzgruppe "D" (z siedzibą w Symferopolu) – działała przy 11 Armii gen. Schoberta, na terenie Besarabii, Ukrainy, Krymu (liczyła około 600 ludzi)
Dowódcy:
SS-Standartenführer dr Otto Ohlendorf (1941-1942)
SS-Oberführer Walther Bierkamp (1942-1943)
Zgodnie z zarządzeniem szefa Główny Urząd Bezpieczeństwa Rzeszy RSHA Reinharda Heydricha głównym zdaniem tych grup było wymordowanie: zawodowych pracowników aparatu politycznego WKP(b), działaczy partyjnych i związków zawodowych, oficerów politycznych Armii Radzieckiej, kierowniczych przedstawicieli administracji państwowej, kierownicze osobistości życia gospodarczego, radzieckich intelektualistów, Żydów oraz wszystkie osoby będące agitatorami i fanatycznymi komunistami. Ta operacja miała odbyć się przy jak najszerszym współudziale miejscowej ludności. Reinhard Heydrich wydał znamienną dyrektywę w tej sprawie: ...dla obserwatora z zewnątrz powinno to wyglądać, że sama miejscowa ludność zareagowała w sposób naturalny przeciwko dziesiątkom lat opresji dokonywanej przez Żydów oraz przeciwko terrorowi stworzonemu ostatnio przez komunistów. Do tej pożądanej przez Niemców współpracy doszło na Litwie i Łotwie. Einsatzgruppe "D" znalazła gorliwych pomocników w żołnierzach rumuńskiej armii, którzy są odpowiedzialni za pogromy Żydów w Jassach, miejscowościach Besarabii i Bukowiny oraz w Odessie.
Einsatzgruppen wymordowały ponad 900 tys. Żydów. Największe masakry miały miejsce w Babim Jarze koło Kijowa, gdzie w ciągu dwóch dni rozstrzelano 34 tys. Żydów, lesie Rumbula pod Rygą (ok. 25 tys.), we Lwowie (7 tys.), Równem (15 tys.), Charkowie (14 tys.), Odessie (35 tys.), Kownie.
Łącznie w wyniku działalności grup operacyjnych zginęło około 2 milionów osób cywilnych.
W trakcie kampanii przeciwko ZSRR Einsatzgruppen operowały również na terenie obozów jenieckich Wehrmachtu, "selekcjonując" przy ścisłej współpracy z ich personelem sowieckich jeńców wojennych, których uznawano za "elementy niepożądane" (m.in. komunistów, Żydów, urzędników państwowych, inteligentów, żołnierzy pochodzących z Azji Środkowej i Kaukazu). „Wyselekcjonowanych" jeńców mordowano następnie w odludnych miejscach na Wschodzie - w tajemnicy przed pozostałymi jeńcami, mieszkańcami okupowanych obszarów oraz zwykłymi żołnierzami Wehrmachtu.
Po zakończeniu II wojny światowej działalnością Einsatzgruppen zajmował się Amerykański Trybunał Wojskowy w Norymberdze. W 1948 roku w procesie nr 9 za zbrodniczą działalność Einsatzgruppen skazano 22 dowódców grup i podgrup, z których na karę śmierci skazano 14.
Przedmiotem procesu były jedynie zbrodnie Einsatzgruppen dokonane na Żydach oraz obywatelach ZSRR na terenie Rosji po niemieckim ataku w 1941 roku. W procesie tym nie zostały w ogóle osądzone zbrodnie dokonane przez Einsatzgruppen w innych krajach, w tym również w czasie kampanii wrześniowej w Polsce. W 1939 roku na terenie okupowanej II RP działało w sumie osiem Grup Operacyjnych Policji Bezpieczeństwa, które dokonały szeregu masowych aresztowań Polaków na podstawie list proskrypcyjnych, tzw. Sonderfahndungsbuch Polen oraz przeprowadzały czystki etniczne w ramach akcji Intelligenzaktion. Zbrodnie te nie zostały uwzględnione w aktach procesowych.
