historia
Podbój Półwyspu Apenińskiego przez Rzym, od 500 roku p.n.e. do 218

Konflikt wewnętrzny między dwiema grupami obywateli nie był jedynym problemem rzymskiej republiki. W roku 486 p.n.e. rozpoczęła się trwająca około 50 lat wojna Rzymu z Etruskami i Wolskami. Był to początek wojen, podczas których Rzym opanował środkową Italię. W 390 roku p.n.e. Rzym przetrwał najazd Galów, którzy złupili miasto. Obronił się tylko Kapitol. Po tym wypadku zdecydowano się zaopatrzyć miasto w nowe mury obronne, których budowę zaczęto w roku 378 p.n.e. (mury serwiańskie). Najazd Galów na Italię bardzo osłabił Etrusków, którzy po wielu latach wojen ulegli miastu znad Tybru. Podobny los spotkał inne ludy Italii.W 275 roku p.n.e. Rzym zajął Tarent. Tarentowi nie pomogła nawet interwencja Pyrrusa, króla Epiru (zobacz: wojna Rzymu z Tarentem i Pyrrusem). Podbój południa w 264 roku p.n.e. zakończyło ekspansję miasta Rzym na Półwyspie Apenińskim.
Podbite ludy musiały stać się sprzymierzeńcami Rzymu i wspierać miasto znad Tybru własnymi wojskami. Część zdobytych ziem zasiedlano kolonistami (Rzymianami lub sprzymierzeńcami), resztę pozostawiano dotychczasowym właścicielom. By ułatwić sobie kontrolę nad półwyspem, Rzymianie rozpoczęli budowę swoich słynnych dróg. Pierwszą była via Appia, której budowę rozpoczęto w roku 312 p.n.e. Wtedy też powstał pierwszy rzymski akwedukt.
Bardzo charakterystyczny element rzymskiej kultury – walki gladiatorów – pojawił się w 264 roku p.n.e.

Wiki