historia
Ukraińska Organizacja Wojskowa powstała w sierpniu 1920 roku, po powrocie Konowalca z Berlina ...
Ukraińska Organizacja Wojskowa powstała w sierpniu 1920 roku, po powrocie Konowalca z Berlina, gdzie odbył rozmowę z dowódcą Reichswehry gen. Hansem von Seecktem oraz byłym szefem wywiadu niemieckiego płk. Walterem Nicolai. Już ten fakt wskazywał, skąd wyszła inspiracja.
Traktat wersalski obezwładnił na jakiś czas militaryzm niemiecki. Wkrótce jednak powstał zalążek niem. Sztabu Generalnego, który zajął się przygotowaniem nowych operacji na Wschodzie. Tym samym celom od 1921 służył wywiad [Abwehrgruppe].
W planach [Reichswehry] zorganizowani nacjonaliści ukraińscy stawali się pożądanymi kontrahentami (...) Reichswehra finansując ruch ukraiński pragnęła mieć nad UWO kontrolę. W tym celu oddelegowała do org. swojego stałego przedstawiciela, jako kierownika politycznego.
Został nim wybrany funkcjonariusz austriackiego wywiadu wojskowego i oficer UHA (pracownik Abwehrgruppe od 1921), Żyd z pochodzenia, kpt. Von Jachryj (Riko Jaryj) utrzymywał też od 1921 kontakt ze sztabem NSDAP, zwłaszcza Rosenbergiem, Göringiem i Röhmem.
Podobny kontakt utrzymywał też przyjaciel Konowalca Mykoła Sciborśkyj, jeden z teoretyków faszyzmu ukraińskiego, z dr. Karlem Motzem ze sztabu Rosenberga. W 1932 r Jaryj i Sciborśkyj zostali oficjalnymi przedstawicielkami faszystów ukraińskich przy sztabie Hitlera.
UWO, pierwotnie nastawała na walkę z władzą radziecką na Ukrainie, a dopiero na drugim miejscu stawiała walkę z Polską. Z uwagi jednak na większe trudności takiej walki na Naddnieprzu, UWO coraz mocniej nasilała wystąpienia przeciw Polsce.
Od 1922 UWO całą swoją działalność oraz orientację polityczną wiązała z Niemcami. W zamian za pomoc materialną i mgliste obietnice polityczne, Niemcy żądali tylko jednego: materiałów szpiegowskich.
W 1923 UWO, w zamian za zobowiązania wywiadowcze, uzyskała możliwość szkolenia i odbywania służby wojskowej dla oficerów ukraińskich w szeregach Reichswehry. Ze względu na ówczesną konfigurację międzynarodową, służbą Ukraińców w Reichswehrze trzymana była w tajemnicy.
Że wzgl. na fakt że UWO była nielegalna, sprawą doboru kandydatów na szkolenia w Reichswehrze zajmował się założony w 1921 Związek Ukraińskich Oficerów w Niemczech (Sojuz Ukrajinśkych Starszyn u Nimeczczyni - Vereinigung Ukrainischer Offiziere in Deutschland.
W celu przygotowania kadr szpiegowskich wywiad Reichswehry już w 1923 stworzył w Monachium specjalny kurs dla członków UWO. Na początku 1924 w tzw Pruskiej Holandii zorganizowano specjalną szkołę dla szpiegów ukraińskich, prowokatorów, dywersantów i terrorystów.
Zaś w 1928 w Wolnym Mieście Gdańsku utworzono szkółkę, w jakimś sensie wyjątkową tzn dla ukraińskich dowódców (...) w szkoleniu tym uczestniczył Roman Szchewycz, Mykoła Łebed i najprawdopodobniej Stepan Banderą.
Z finansową pomocą niemiecką bardzo szybko utworzono także ośrodek szkoleniowy UWO w Czechosłowacji. Kursanci z łatwością przedostawali się tam przez 920-metrową granicę. Rząd RP zdając sobie z tego sprawę za zgodą władz czeskich umieścił w tym kraju ekspozyturę Oddziału II SG.
W miarę powstawania innych zagranicznych ośrodków UWO, podobne ekspozytury Oddziału II zorganizowano w Hamburgu, Amsterdamie, Wiedniu i Paryżu.
Przeszkoleni w Niemczech i Czechosłowacji młodzi Ukraińcy stanowili nie tylko kadrę dla przyszłej armii, ale, podkreślamy, przede wszystkim wysyłani byli do Polski jako wykwalifikowani agenci Reichswehry.
Mjr Schwantensen z Abwehrgruppe dla skutecznego powiązania UWO zaproponował Konowalcowi przeniesienie kwatery głównej organizacji do Berlina, co też nastąpiło w 1926. Na żądanie niemieckie UWO nasiliła obserwację Wojska Polskiego.
Ukraińcy, odbywający w nim [WP] służbę zasadniczą otrzymali specjalne zadania do wykonania. Służbę pełnili oni najczęściej w zachodnich regionach Polski, które Reichswehrę interesowały najbardziej chciała bowiem mieć jak najwięcej wiadomości i systemie i możliwościach obrony RP.
Informatorami UWO byli także przedstawiciele ludności cywilnej: kolejarze, pocztowcy, służba leśna, urzędnicy państwowi i administracji przemysłowej. Za info i sabotaż płacono niemało () sabotaże dla Niemców pożądane i odpowiednio w swej antypolskiej propagandzie wykorzystywane.
szpiedzy w Małopolsce Wsch. mieli oparcie w filii gdańskiej firmy 'Hartwig'.. Tu łącznicy UWO zaopatrywali się także w instrukcje berlińskiego centrum, a nawet przeznaczone do szerszego ogółu podręczniki, jak: Metody konspiracji czy Wojna chemiczna i bakteriologiczna.
Działania te nie były niezauważalne przez władze polskie (...) Tylko w 1928 roku w więzieniach polskich znajdowało się ponad 100 agentów niemieckich legitymujących się przynależnością do Ukraińskiej Wojskowej Organizacji.
Inspiratorska rola imperializmu niemieckiego w międzynarodowym ruchu nacjonalistów ukraińskich jest niezaprzeczalna.
Właśnie UWO zapoczątkowała, na nowych zasadach, "sojusz" z hitleryzmem, w którym niepoślednią rolę odegrał Konowalec. On też osobiście znał Hitlera, którego spotykał w monachijskiej piwiarni "Bürgerbräukeller" na długo jeszcze nim führer NSDAP został kanclerzem Rzeszy.
25 IX 1921 bojówka UWO dokonała nieudanego zamachu na życie Piłsudskiego we Lwowie.. zamach ten nie był jedynym, jakiego dokonała UWO, a następnie UON. Obie te org. mordowały także Ukraińców. Jedną z pierwszych ofiar terroru UWO był prof. Twerdochlib kandydujący do Sejmu RP.
Zbrodnia stała się środkiem i 'prawem' UWO. Głosiła to jej broszura wydana w 1929. Czytamy tam: 'Trzeba krwi - dajmy morze krwi! Trzeba terroru - uczyńmy go piekielnym!... Nie wstydźmy się mordów, grabieży i podpaleń. W walce nie ma etyki...
UWO nie wypuszczała też z pola widzenia młodzieży ukraińskiej. Dla niej stworzyła specjalną 'junacką' organizację, dla której deklarację pisał Doncow. Organizacja nosiła nazwę: Związek Ukraińskiej Nacjonalistycznej Młodzieży.
"Zasadniczymi sekcjami UWO były: oświatowa, propagandowa i bojowa (..) nowi członkowie byli związani przysięgą na śmierć i życie, nie mieli już odwrotu, odwrót oznaczał śmierć z rąk kolegów z sekcji bojowej
Liga Ukraińskich Nacjonalistów (ŁUN) wraz z UWO postanowiła wspólnie zorganizować kongres, który odbył się w lutym 1929 w Pradze. W jego wyniki ŁUN i UWO połączyły się w jedną całość pod nazwą: Organizacja Ukraińskich Nacjonalistów (UON).
Bezwzględność w postępowaniu, szantaż i terror, rozbujała propaganda antypolska i antykomunistyczna, jak też pomoc obcych wywiadów: niem., włoskiego, japońskiego oraz częściowo litewskiego, austriackiego i węgierskiego, doprowadziły do tego że UON stała się mafią o zasięgu.
Stopniowo[UON] wypierała z życia politycznego w kraju i na emigracji inne kierunki nacjonalizmu ukraińskiego.. UON zepchnęła na margines politykę hetmańców, eserowców, petlurowców, kompromitowała zachowawcze partie ukraińskie w Polsce.
Od 9 września 1939 Legion Ukraiński ("Legion Suszki") uczestniczył w niemieckiej inwazji na Polskę, wchodząc w skład niemieckiej 14 Armii gen. Wilhelma Lista. W 1941 roku część czł. Legionu weszła w skład batalionów: „Nachtigall” i „Roland”.
Warto przypomnieć, podczas Konferencji w Jełowej (12 września 1939) z udziałem Hitlera, Ribbentrop oświadczył: "Powstanie (nacjonalistów ukraińskich) musi być zainscenizowane, żeby wszystkie polskie dwory i zagrody poszły z dymem i żeby wszyscy Żydzi zostali wymordowani".
Do działalności wywiadowczej w PL wykorzystywaliśmy ukraińskich nacjonalistów w celu włączenia szerokich mas do roboty wywrotowej" - niem. płk Stolze
Na użytek Niemców Ukraińcy zestawiali listy pol. działaczy państwowych, urzędów, posterunków policji czy nauczycieli i gajowych
"Herosi spod znaku tryzuba" E.Prusa
Monika Piskorz
Traktat wersalski obezwładnił na jakiś czas militaryzm niemiecki. Wkrótce jednak powstał zalążek niem. Sztabu Generalnego, który zajął się przygotowaniem nowych operacji na Wschodzie. Tym samym celom od 1921 służył wywiad [Abwehrgruppe].
W planach [Reichswehry] zorganizowani nacjonaliści ukraińscy stawali się pożądanymi kontrahentami (...) Reichswehra finansując ruch ukraiński pragnęła mieć nad UWO kontrolę. W tym celu oddelegowała do org. swojego stałego przedstawiciela, jako kierownika politycznego.
Został nim wybrany funkcjonariusz austriackiego wywiadu wojskowego i oficer UHA (pracownik Abwehrgruppe od 1921), Żyd z pochodzenia, kpt. Von Jachryj (Riko Jaryj) utrzymywał też od 1921 kontakt ze sztabem NSDAP, zwłaszcza Rosenbergiem, Göringiem i Röhmem.
Podobny kontakt utrzymywał też przyjaciel Konowalca Mykoła Sciborśkyj, jeden z teoretyków faszyzmu ukraińskiego, z dr. Karlem Motzem ze sztabu Rosenberga. W 1932 r Jaryj i Sciborśkyj zostali oficjalnymi przedstawicielkami faszystów ukraińskich przy sztabie Hitlera.
UWO, pierwotnie nastawała na walkę z władzą radziecką na Ukrainie, a dopiero na drugim miejscu stawiała walkę z Polską. Z uwagi jednak na większe trudności takiej walki na Naddnieprzu, UWO coraz mocniej nasilała wystąpienia przeciw Polsce.
Od 1922 UWO całą swoją działalność oraz orientację polityczną wiązała z Niemcami. W zamian za pomoc materialną i mgliste obietnice polityczne, Niemcy żądali tylko jednego: materiałów szpiegowskich.
W 1923 UWO, w zamian za zobowiązania wywiadowcze, uzyskała możliwość szkolenia i odbywania służby wojskowej dla oficerów ukraińskich w szeregach Reichswehry. Ze względu na ówczesną konfigurację międzynarodową, służbą Ukraińców w Reichswehrze trzymana była w tajemnicy.
Że wzgl. na fakt że UWO była nielegalna, sprawą doboru kandydatów na szkolenia w Reichswehrze zajmował się założony w 1921 Związek Ukraińskich Oficerów w Niemczech (Sojuz Ukrajinśkych Starszyn u Nimeczczyni - Vereinigung Ukrainischer Offiziere in Deutschland.
W celu przygotowania kadr szpiegowskich wywiad Reichswehry już w 1923 stworzył w Monachium specjalny kurs dla członków UWO. Na początku 1924 w tzw Pruskiej Holandii zorganizowano specjalną szkołę dla szpiegów ukraińskich, prowokatorów, dywersantów i terrorystów.
Zaś w 1928 w Wolnym Mieście Gdańsku utworzono szkółkę, w jakimś sensie wyjątkową tzn dla ukraińskich dowódców (...) w szkoleniu tym uczestniczył Roman Szchewycz, Mykoła Łebed i najprawdopodobniej Stepan Banderą.
Z finansową pomocą niemiecką bardzo szybko utworzono także ośrodek szkoleniowy UWO w Czechosłowacji. Kursanci z łatwością przedostawali się tam przez 920-metrową granicę. Rząd RP zdając sobie z tego sprawę za zgodą władz czeskich umieścił w tym kraju ekspozyturę Oddziału II SG.
W miarę powstawania innych zagranicznych ośrodków UWO, podobne ekspozytury Oddziału II zorganizowano w Hamburgu, Amsterdamie, Wiedniu i Paryżu.
Przeszkoleni w Niemczech i Czechosłowacji młodzi Ukraińcy stanowili nie tylko kadrę dla przyszłej armii, ale, podkreślamy, przede wszystkim wysyłani byli do Polski jako wykwalifikowani agenci Reichswehry.
Mjr Schwantensen z Abwehrgruppe dla skutecznego powiązania UWO zaproponował Konowalcowi przeniesienie kwatery głównej organizacji do Berlina, co też nastąpiło w 1926. Na żądanie niemieckie UWO nasiliła obserwację Wojska Polskiego.
Ukraińcy, odbywający w nim [WP] służbę zasadniczą otrzymali specjalne zadania do wykonania. Służbę pełnili oni najczęściej w zachodnich regionach Polski, które Reichswehrę interesowały najbardziej chciała bowiem mieć jak najwięcej wiadomości i systemie i możliwościach obrony RP.
Informatorami UWO byli także przedstawiciele ludności cywilnej: kolejarze, pocztowcy, służba leśna, urzędnicy państwowi i administracji przemysłowej. Za info i sabotaż płacono niemało () sabotaże dla Niemców pożądane i odpowiednio w swej antypolskiej propagandzie wykorzystywane.
szpiedzy w Małopolsce Wsch. mieli oparcie w filii gdańskiej firmy 'Hartwig'.. Tu łącznicy UWO zaopatrywali się także w instrukcje berlińskiego centrum, a nawet przeznaczone do szerszego ogółu podręczniki, jak: Metody konspiracji czy Wojna chemiczna i bakteriologiczna.
Działania te nie były niezauważalne przez władze polskie (...) Tylko w 1928 roku w więzieniach polskich znajdowało się ponad 100 agentów niemieckich legitymujących się przynależnością do Ukraińskiej Wojskowej Organizacji.
Inspiratorska rola imperializmu niemieckiego w międzynarodowym ruchu nacjonalistów ukraińskich jest niezaprzeczalna.
Właśnie UWO zapoczątkowała, na nowych zasadach, "sojusz" z hitleryzmem, w którym niepoślednią rolę odegrał Konowalec. On też osobiście znał Hitlera, którego spotykał w monachijskiej piwiarni "Bürgerbräukeller" na długo jeszcze nim führer NSDAP został kanclerzem Rzeszy.
25 IX 1921 bojówka UWO dokonała nieudanego zamachu na życie Piłsudskiego we Lwowie.. zamach ten nie był jedynym, jakiego dokonała UWO, a następnie UON. Obie te org. mordowały także Ukraińców. Jedną z pierwszych ofiar terroru UWO był prof. Twerdochlib kandydujący do Sejmu RP.
Zbrodnia stała się środkiem i 'prawem' UWO. Głosiła to jej broszura wydana w 1929. Czytamy tam: 'Trzeba krwi - dajmy morze krwi! Trzeba terroru - uczyńmy go piekielnym!... Nie wstydźmy się mordów, grabieży i podpaleń. W walce nie ma etyki...
UWO nie wypuszczała też z pola widzenia młodzieży ukraińskiej. Dla niej stworzyła specjalną 'junacką' organizację, dla której deklarację pisał Doncow. Organizacja nosiła nazwę: Związek Ukraińskiej Nacjonalistycznej Młodzieży.
"Zasadniczymi sekcjami UWO były: oświatowa, propagandowa i bojowa (..) nowi członkowie byli związani przysięgą na śmierć i życie, nie mieli już odwrotu, odwrót oznaczał śmierć z rąk kolegów z sekcji bojowej
Liga Ukraińskich Nacjonalistów (ŁUN) wraz z UWO postanowiła wspólnie zorganizować kongres, który odbył się w lutym 1929 w Pradze. W jego wyniki ŁUN i UWO połączyły się w jedną całość pod nazwą: Organizacja Ukraińskich Nacjonalistów (UON).
Bezwzględność w postępowaniu, szantaż i terror, rozbujała propaganda antypolska i antykomunistyczna, jak też pomoc obcych wywiadów: niem., włoskiego, japońskiego oraz częściowo litewskiego, austriackiego i węgierskiego, doprowadziły do tego że UON stała się mafią o zasięgu.
Stopniowo[UON] wypierała z życia politycznego w kraju i na emigracji inne kierunki nacjonalizmu ukraińskiego.. UON zepchnęła na margines politykę hetmańców, eserowców, petlurowców, kompromitowała zachowawcze partie ukraińskie w Polsce.
Od 9 września 1939 Legion Ukraiński ("Legion Suszki") uczestniczył w niemieckiej inwazji na Polskę, wchodząc w skład niemieckiej 14 Armii gen. Wilhelma Lista. W 1941 roku część czł. Legionu weszła w skład batalionów: „Nachtigall” i „Roland”.
Warto przypomnieć, podczas Konferencji w Jełowej (12 września 1939) z udziałem Hitlera, Ribbentrop oświadczył: "Powstanie (nacjonalistów ukraińskich) musi być zainscenizowane, żeby wszystkie polskie dwory i zagrody poszły z dymem i żeby wszyscy Żydzi zostali wymordowani".
Do działalności wywiadowczej w PL wykorzystywaliśmy ukraińskich nacjonalistów w celu włączenia szerokich mas do roboty wywrotowej" - niem. płk Stolze
Na użytek Niemców Ukraińcy zestawiali listy pol. działaczy państwowych, urzędów, posterunków policji czy nauczycieli i gajowych
"Herosi spod znaku tryzuba" E.Prusa
Monika Piskorz
